Menig Achterhoeker kan het Achterhoeks dialect aardig spreken of verstaan. Wat zijn nou eigenlijk de meest gebruikte Achterhoekse uitspraken? Zijn die uitspraken ook te begrijpen voor een niet Achterhoeker? En een lijstje met veel voorkomende Achterhoekse woorden. Altijd handig voor een dagje uit in de Achterhoek.
Uitspraken
Achterhoekers gebruiken regelmatig uitspraken als ze iets willen zeggen. Toch zijn er een aantal uitspraken die het vaakst gebruikt worden en daarmee het meest populair zijn. Hieronder de meest typische Achterhoekse uitspraken.
A’j plat kunt praoten, mo’j ’t neet laoten
Als je plat kunt praten, dan moet je het niet laten. Misschien wel de meest bekende uitspraak uit de Achterhoek! Want waarom zou je als je Achterhoeks kunt spreken, het niet doen?
Kannie leg op ’t kerkhof, Wilnie leg d’r naost
Als iemand niet gemotiveerd is en geen zin heeft om iets te doen. Of als iemand altijd negatief is over bepaalde zaken en het daarom dus liever niet doet. Kan Niet ligt op het kerkhof en Wil Niet ligt ernaast. Oftewel als je het niet probeert, dan lukt het ook niet.
Bekiek et ow
Bekijk het maar! Kortom, zoek het maar uit.
Dan he’j de schaopen ant drieten an
Als er dingen gebeuren waarbij problemen onvermijdelijk zijn. Nou… dan heb je de poppen aan het dansen.
Ik laot mien de pis niet lauw maken
Wanneer iedereen wat van je wil of je in een bepaalde richting wil duwen. Een Achterhoeker bepaalt vaak zijn eigen richting, want Achterhoekers laten zich niet zo snel gek maken.
Kats naor de klote
Ja, dit is óók een hit van de rockband Bökkers. Zij zijn begonnen als coverband van de Achterhoekse groep Normaal. Feesten kunnen ze in de Achterhoek wel, want Achterhoekers gaan helemaal los. Vandaar dat de volgende dag ook veel mensen helemaal kapot zijn. Oftewel Kats naor de klote.
Vaak bu’j te bange
Het thema van de Zwarte Cross in 2017, want lef kennen ze daar wel. Het is niet voor niets het grootste betaalde muziekfestival van Nederland en de grootste motorcross ter wereld. De uitspraak is ook het typische Achterhoekse motto om elkaar uit te dagen. Maak je geen zorgen, spring eens in het diepe. Kortom, niet nadenken, gewoon doen!
Achterhoeks woordenboekje
Nog een paar handige woorden voor als je een tripje naar de Achterhoek gaat maken. En gewoon, omdat er een paar leuke vertalingen tussen zitten ;).
Pilsken – biertje
Betjen – beetje
Wien – wijn
Deerntje – meisje
Huulbessem – stofzuiger
Schorrslet – vaatdoek
Moeven – wegwezen
Heit – warm
Bluumkes – bloemen
Spiekerboks – spijkerbroek
