De Achterhoek kent zo zijn eigen gebruiken en feesten. Iedereen kent wel de Zwarte Cross, omdat dit festival landelijke bekendheid heeft. Maar naast de Zwarte Cross is er nog veel meer te beleven in de Achterhoek. Iedere stad en ieder dorp heeft bijvoorbeeld zijn eigen kermis of volksfeest. Eentje daarvan wil ik er graag uitpikken en niet alleen, omdat ik het zelf ieder jaar vier.
Varssevelds Volksfeest, een stukje geschiedenis
10 augustus. Naamdag van de heilige Laurentius. De heilige, waarnaar de Laurentiuskerk is vernoemd. In de Middeleeuwen ging de wijding van een kerk vanzelfsprekend gepaard met een mis, en ieder jaar werd op de naamdag van de beschermheilige een kerkmis gevierd. Het feest werd buiten de kerk voortgezet en de naam kerkmis veranderde in kermis. Sinds de wijding van de Laurentiuskerk wordt dus in Varsseveld feest gevierd rond deze dag. De feestelijkheden rond de kerk werden door de eeuwen heen door de kerkenraad als steeds onzedelijker geacht en men vroeg dan ook bij B&W van Wisch om de kermis af te schaffen. In 1899 werd dit een feit. Maar daarmee kwam er geen einde aan de feestelijkheden. De naam werd in 1900 al veranderd in Volksfeest en kerk werd niet langer in verband gebracht met het feest. De Laurentiuskerk staat er nog altijd. 10 augustus is nog steeds de naamdag van Laurentius en rond deze dag word nog altijd het Varssevelds Volksfeest gevierd.
Varssevelds Volksfeest in de 21e eeuw
Veel inwoners van Varsseveld en omliggende kernen zijn al maanden voor het Volksfeest druk druk druk. Want ieder jaar wordt op donderdagavond het Volksfeest geopend met een prachtige allegorische optocht. Tientallen grote en minder grote wagens starten om 19.00 bij het voormalige gemeentehuis van Wisch, om vervolgens door de straten van het dorp te trekken. Een aantal daarvan zijn de zogenoemde bloemenwagens, die met tienduizenden dahlia’s zijn versierd. Ieder jaar, zo rond februari begint bij de wagenbouwers het bloed te kruipen, waar het niet gaan kan en wordt een aanvang met de bouw van weer een nieuwe wagen begonnen. En de laatste weken is het altijd weer spannend of alles op tijd af komt. Op maandagavond arriveren de honderdduizenden dahlia’s om met grote precisie op de wagens geplakt te worden. Honderden vrijwilligers zijn van maandag tot donderdagavond druk met het pikken, inlijven en plakken van de bloemen. Vaak tot diep in de nacht.
Maar ook de zg. allegorische wagens, optochtwagens zonder dahlia’s getuigen van grote creativiteit en maken de Varsseveldse optocht zo uniek. Als donderdag ’s avonds rond 21.00 uur alle wagens weer terug zijn in het centrum, trekken de Varssevelders massaal naar het kermisterrein en tentencomplex achter sporthal Van Pallandt. Duizenden Varssevelders en oud-Varssevelders treffen elkaar op wat wel het mooiste, maar zeker het grootste Volksfeest van de Achterhoek wordt genoemd.
Vogelschieten
De vrijdag is de dag van het vogelschieten. Bij de museumboerderij ’t Hofshuus, niet ver van het centencomplex strijden vanaf 10 uur honderden mannen en vrouwen om de titel van Koning en Koning van Varsseveld. Er wordt met antieke vuurbuksen van de schietvereniging gesloten op houten vogels op een mast van ongeveer tien meter hoogte. Eerst moeten kop, vleugels en staart van de vogel geschoten worden, om vervolgens aan de romp te beginnen. Wie het laatste stuk van de romp schiet, mag zich een jaar lang koning of koningin noemen. Het vogelschieten gaat uiteraard gepaard met het nodige alcoholische vocht. Het is dan wel een serieuze zaak, maar zó serieus nou ook weer niet. In het tentencomplex gaan de feestelijkheden ’s middags door, natuurlijk met de huldiging van de nieuwe koningsparen, maar ook met optredens van verschillende artiesten in de diverse tenten. ’s Avonds is er in het Kulturhus ’t Borchuus een toneeluitvoering voor de wat oudere Varssevelders, waarbij de koningsparen geacht worden als eregast aanwezig te zijn en in de tenten gaan de feestelijkheden tot diep in de nacht door.
De zaterdag
Op zaterdag stellen de optochtwagens zich nogmaals op voor het oude gemeentehuis. Deze keer om de prijzen in ontvangst te nemen. Het is altijd weer spannend welke bouwgroepen in welke categorie de prijzen in de wacht slepen. Na de prijsuitreiking trekt de optocht, nu via een andere route weer door het dorp, afgesloten door het bekendmaken en uitreiken van de publieksprijs op het Kerkplein, midden in het dorp. Deze uitreiking wordt voorafgegaan door optredens van de verschillende showbands uit het hele land, die in de optocht meelopen. ’s Middags en ’s avonds zijn er optredens van verschillende acts in het tentencomplex achter de sporthal.
De zondag
Op zondagmorgen zie je in en om Varsseveld mensen met kleine oogjes richting feestterrein fietsen voor het Frühschoppen. Bij binnenkomst begin je dan met een stevig ontbijt van koffie met een grote snee krentenwegge. Voor wie dan nog trek heeft, zijn er ook broodjes ham en kaas. Want er moet natuurlijk wel een stevige bodem gelegd worden. Het Frühschoppen begint doorgaans met een optreden van een blaaskapel, om de feeststemming er in te brengen. Als de beentjes eenmaal los zijn, nemen verschillende bands in de diverse tenten het stokje over. Van top veertig muziek, tot hardrock; van hardcore tot blues: elke soort populaire muziek is wel vertegenwoordigd en dit staat garant voor stemming voor duizenden feestvierders. En wil je even praten met die bekende die je sinds het Volksfeest van vorig jaar al niet meer gezien hebt, ga je op het centrale Koningsplein, waaromheen de feesttenten staan opgesteld, het gesprek aan. Rond 18.00 verstomt dan de muziek, waarna de feestgangers de keuze hebben: naar huis of verder feesten en de laatste munten opmaken in de verschillende horecagelegenheden die hun eigen afterparty’s hebben georganiseerd.
En na het Volksfeest zit voor de meeste Varssevelders de zomervakantie er ook weer op en kan iedereen er weer een jaar tegenaan.
